Stap 2: eigen voorlopig standpunt innemen

Eigen visie en ervaringen met de dood, verdriet of rouwen

Beste bloggers,

Ik wil jullie aan de hand van enkele persoonlijke ervaringen vertellen hoe ik tegenover de dood, verdriet sta. Ervaringen zijn nooit gemakkelijk om neer te schrijven, maar het maakt het mij gemakkelijker om aan te geven waarom ik er zo over denk. Hierbij enkele persoonlijke ervaringen:

 1. Mijn grootvader overleed toen ik 16 jaar was. Nog nooit had ik een overlijden meegemaakt. En toch wist ik dat het eraan kwam, je ziet je grootvader aftakelen. De dag van zijn overlijden wilde ik niet naar school maar ik moest. "Nu niet, we hebben nog veel te regelen" was het antwoord van mijn ouders. Op de begrafenis liet ik geen traan en sindsdien weiger ik naar een kerkhof te gaan. Het woord alleen doet me huiveren.

Mijn visie
 Is zo'n reactie gezond? Hebben kleuters dit ook als we gewoon doen alsof het leven verder gaat, geen rekening houden met hun gevoelens? Rouwen ze wel? Ik denk het wel maar heb geen idee hoe.


2. "Mama, Trixie (onze poes) ligt in de goot te slapen. Waarom ligt hij niet in zijn mandje?" vraagt mijn zoon van 4 jaar. Nu even niet, we moeten naar school. En weg ben ik en laat hem onwetend achter op school. 's Avonds is Trixie weg, de mand weg, eetbakje weg. Papa stopt hem onder de grond. Waar is Trixie nu? Onder de grond, Trixie is dood.

Mijn visie
Dit is alvast een mooi voorbeeld van hoe het NIET moet. Nu hebben we kippen, de ene al wat ouder dan de andere. Wat gaat mijn dochter van 5, die nogal mondig is, me allemaal vragen en hoe ga ik ermee om? Voor mij nog steeds een raadsel. Ik hou niet van praten over de dood, maar het zal toch moeten.


3. Dit is geen ervaring over de dood, rouwen, maar wil het toch meenemen als ervaring met verdriet. Zeker omdat de gedachte, de gevoelens die ik toen had nog steeds sterk zijn. Deze gebeurtenis vergeet ik nooit. Enkele jaren geleden stond ik als ondersteunend leerkracht in het lager onderwijs. Op het einde van het schooljaar verliet een leerkracht de school zonder afscheid te nemen van zijn leerlingen. Ik kwam in de klas terecht, kon de boodschap overbrengen dat ik een week de klas zou overnemen. Heel de klas begon te huilen. Daar sta je dan, wat doe je ermee. Ik kon geen 25 kinderen troosten. Radeloos haalde ik de leerkracht godsdienst erbij. Die zal wel weten hoe het moet!

Mijn visie
Waarschijnlijk zagen deze leerlingen dit voorval als "het nooit meer terugzien van hun meester". Bij sterven is dat ook zo: nooit meer terug zien. Als leerkracht kon ik hen begrijpen, maar troosten kon ik niet. Werken rond gevoelens zit niet in mijn opleiding als turnleerkracht. Maar als kleuterleidster moet ik hiermee om kunnen gaan. Dit wordt een moeilijke opdracht, maar ik ben blij dat ik ze kan doen.


4. Mijn tweede ervaring met de dood: een zelfmoord. Veel wil ik hierover niet kwijt, maar het beïnvloedt wel mijn manier van denken over de dood.

Mijn visie
Waarom doen mensen zoiets, dat is de enige vraag die ik me kan bedenken. Maar het is de verkeerde, daarop gaan mensen nooit een antwoord vinden. Ik ga meer nadenken over hoe de nabestaanden hiermee omgaan. Wie geven ze de schuld? De kans dat een kleuter hiermee in contact komt is klein maar bestaande. Die persoon had ook kinderen.


5. Wat doe je met kinderen die constant praten over de dood, tekenen over de dood? Ondertussen is mijn zoon bijna 10 jaar. Ik laat hem begaan, het is een manier om iets te vertellen, hij is met de dood bezig. Ik wil dat hij erover praat, maar dat doet hij amper. Met tekeningen kan hij zich uiten: over de ene tekening wil hij iets kwijt, over de andere niet. Is dit fantasie? Doen kleuters dit dan ook?

Mijn visie
Ik heb dit een lange tijd in de doofpot gestoken. Dit is normaal, kinderen praten daar veel over. Maar dit kan niet blijven duren. Ik praat hier regelmatig over met hem, het zorgt ervoor dat ik meer opensta voor dat woord dat ik verafschuw: de dood. Ik ga op zoek naar boodschappen in zijn tekeningen, durf hem ermee te confronteren. Samen maken we dit onderwerp in ons gezin bespreekbaar. Maar bespreken in een klas is nog een stapje te ver.


6. Media: daar zijn weinig woorden voor nodig. Kijk eens naar het nieuws, gaat er een dag voorbij zonder slachtoffers? Ook kinderen, kleuters horen dit en brengen boodschappen mee naar de klas. Momenteel hoor ik: "In Syrië lag er een kindje dood op de straat. Dat zag ik op TV".

Mijn visie
Het leed van andere mensen, het verdriet, de pijn moet bespreekbaar zijn. Zwijg er niet over, laat ook kleuters niet in het ongewisse. Ik ben er zeker van dat kleuters meer gaan hebben aan de waarheid. Ja, deze kinderen worden op straat neergeschoten, ja dit gebeurt bij ons ook.

ALGEMEEN BESLUIT

Overal komen we in contact met de dood. Hoe voelen we ons dan, wat doen we met onze gevoelens? Bij mij is het vooral sterk houden en zo snel mogelijk vergeten en verder gaan met het leven. Maar als leerkracht zal ik anders moeten reageren. Je troost, praat erover, probeert hen te begrijpen, hun verdriet een plaatsje te geven. Maar mijn grote vraag is en blijft: hoe doe je dat? Die antwoorden wil ik onderzoeken, formuleren in leervragen. Ik ben ervan overtuigd dat door bronnenonderzoek ik hier veel over ga leren. Dat zal het voor mij in de toekomst gemakkelijker maken om ermee in de kleuterklas om te gaan.