Op 27 oktober woonde ik een lezing bij over omgaan met verlies en verdriet in het provinciehuis in Leuven. Ik twijfelde geen moment toen ik de advertentie zag: een gratis lezing tijdens de middagpauze door Manu Keirse, auteur van mijn bronnenboek en infomap.
Ik zag meteen zijn boek mijn bronnenboek "Kinderen helpen bij verlies" voor me, alle tips kwamen ineens terug. Het zou fantastisch zijn om hem als levende bron te kunnen strikken. Ik zou mijn onderzoeksvragen kunnen stellen en kijken of ik goed bezig ben. Zou hij me nog extra tips kunnen geven, specifiek voor een kleuterklas? Helaas moest hij na de lezen onmiddellijk weg.
Ik betrad de aula en wist niet wat ik zag. Ik startte het tellen van de mensen: rond de 80 heb ik opgegeven. Dit had ik echt niet verwacht. Waarschijnlijk zit ik hier als enige student, waarom komen al die andere mensen dan? Het is even slikken, als je beseft dat er waarschijnlijk zoveel mensen verdriet hebben. Ik werd er stil van.
De observator in mezelf kwam boven. Ik voelde de spanning in de zaal, je ziet de emoties bij verschillende mensen, je hoort de reacties.
De lezing startte met een sprookje over 3 bomen die pijn voelden bij het verlies van een tak en hoe ze ermee omgingen. Zo simpel en mooi verwoord, iets wat je zelfs bij kleuters kan vertellen.
Wat ik niet ga doen is de hele lezing uitschrijven, daarvoor komt er teveel uit het boek terug. Enkel de aandachtspunten en punten gericht naar kinderen wil ik bondig mededelen.
- Praat open met kinderen over de dood en verlies: ze hebben recht op een eerlijk en correct antwoord (pleidooi)
- in verschillende culturen zijn er andere rituelen en andere woorden, maar de pijn blijft hetzelfde voor iedereen. Zijn dat geen mooie en oprechte woorden?
- Bespaar kinderen geen verdriet: liefde en verdriet horen samen
- Zorg dat je degelijk geïnformeerd bent over verdriet. Had ik dit al zelf niet aangehaald: opleiding voorzien voor mensen die met mensen werken, jong en oud.
- Rouwarbeid is een emotionele arbeid, nodig om verlies te verwerken
Stadia en taken + hoe kunnen we rouwende mensen hierbij helpen?
1. onder ogen zien van de werkelijkheid van het verlies
Mensen in rouw zien soms de overledenen nog zitten. Ze verklaren zichzelf gek, ze hebben zogezegd hallucinaties. Neen, dit is een NORMALE reactie.
Hoe helpen? stuur de mensen naar politie, dokter, ouders, juf,... zodat ze un verhaal meerdere malen kunnen vertellen. Het helpt om afscheid te nemen. Ook kinderen moeten kunnen begrijpen wat verdriet is. Laat hen de zintuigen gebruiken: kijken en voelen aan de overledene i.p.v. hen thuis te laten bij de laatste groet. Geef open en eerlijke antwoorden.
4 sleutels voor kinderen:
- luisteren
- correcte informatie geven in alle omstandigheden
- omringen met warmte
- de herinnering levendig houden
2. ervaren van het verlies
Explosieve emoties: ze hebben een gevoel van depressie, dus medicatie nemen. Alweer mis. Boosheid, schuldgevoelens zijn normale emoties. De pijn en boosheid komt naar buiten.
Hoe helpen: blijf de naam van de overledene benoemen. Ga dit niet uit de weg door het praten over de overledene zoveel mogelijk te vermijden. Het zou wel eens te pijnlijk voor de rouwende kunnen zijn.
Ook bij kinderen is dat zo. Ze maken zich boos op de tafel die hen pijn heeft gedaan, ze maken zich boos op de overledene die hen pijn geeft. Op een bepaald moment kunnen ook bij kinderen de stoppen eens doorslaan.
3. aanpassen aan de wereld zonder de overledene
We moeten er ons bewust van zijn dat de rouwende heel veel geconfronteerd wordt met het gemis van de overledene. Denk maar aan moederdag, de eerste schooldag bij verlies van een kind,...
Hoe helpen? Luisteren naar hun verhaal, ook al heb je het al 100 keer gehoord. Het maakt deel uit van het rouwproces
4. Leren houden van het leven
Ze durven niet meer houden van het leven en personen
Hoe helpen: zorg en aandacht aan hen schenken.
Een vraag vanuit het publiek: hoe vertel je over zelfdoding aan je kind?
Eerlijk, want het komt toch uit. Lieg hen niets voor.
Was die persoon psychisch ziek: hij was ziek, zelfs in het ziekenhuis konden ze hem niet helpen
Niet psychisch ziek: hij had zo'n groot probleem dat hij het niet meer zag zitten. Als jij ooit zo'n groot probleem hebt praat er dan over, met wie dan ook.
Ook al hoorde ik veel informatie uit de boeken, ik vond het vooral boeiend om te kijken, te luisteren, mee te voelen met anderen. Het verbaasde me van mezelf: ben ik dan toch in staat om met verdriet bij anderen om te gaan? Het is net alsof ik me meer voorbereid voel op de dag die we allemaal ooit in ons leven meemaken: een verlies.
Alleen jammer dat onze afspraak niet kon doorgaan. Toch beschouw ik dit als een goeie levende bron. Ik heb geleerd dat ik heel veel tips kan vragen aan kleuterjuffen, maar ik voel me gewoon meer op de hoogte. Ik ben geïnformeerd. Vandaar: Manu Keirse en zijn lezing is me meer waard dan enkele tips op video te zetten. Want kleuterjuffen waren mijn eerste optie als levende bron.
Sandra
Geen opmerkingen:
Een reactie posten